Deel 20

Tweede herstelfase; Eigenwaarde

 Overlevenden moeten in de tweede herstelfase niet alleen hun gevoel van eigenwaarde hervinden, maar dat ook in stand weten te houden, ondanks het kritische oordeel van anderen. Een morele stelling name van de hulpverlener is daarom uiterst belangrijk. 
(In aanvulling daarop zou ik willen zeggen dat het erg belangrijk is dat er flexibel wordt omgegaan met de hulpvraag, dat is namelijk een probleem in de huidige morele stellingname, de autoriteit van dat hulpverlening het weet en het protocol voorschrijft, hiermee alle steun en mogelijke hulp juist ondermijnd.)

De therapeut moet zorgen voor een cognitieve, emotionele en morele context. Hiermee wordt de reacties van de patiënt genormaliseerd en helpt bij het benoemen van de ervaringen en deelt de emotionele last van het trauma. 

Een hulpverleenster die te maken had met een patiënt, die zichzelf maar raar en vreemd vond omschreef het zo; 

"Het is een gezonde reactie op een ongezonde situatie."

Een incest-overlevende geeft hulpverleners het volgende advies;

Blijf de mensen aanmoedigen om te praten, al is het nog zo pijnlijk om aan te zien. Het heeft tijd nodig. Hoe meer ik erover praat, hoe meer ik ervan overtuigd ben dat het verkeerd is wat er gebeurd is en hoe meer ik het kan integreren. Dat iemand me voortdurend geruststelt is heel belangrijk, zolang ik maar kan ontsnappen aan het gevoel dat ik een volstrekt geïsoleerd, verschrikkelijk kind was.

 Tijdens het luisteren moet de hulpverlener er constant op letten dat hij/zij geen voorbarige conclusies trekt, noch t.a.v. de feiten, noch wat betreft de betekenis die het voor de patiënt heeft. Wederom vraagt dit om de regie van de over- levenden. Soms zijn er ook onduidelijkheden, of onvolledigheid in het verhaal van het trauma. Beide moeten accepteren dat hun kennis niet volledig is en soms de tijd nemen. Vaak komen er later in de behandeling weer nieuwe herinneringen naar boven. Vroeger bracht het verlangen naar zekerheid therapeuten er toe om de traumatische ervaringen van hun patiënten niet serieus te nemen of te bagatelliseren. (overlevenden zelf hebben dat vaak zelf ook jarenlang gedaan)

Het transformeren van de traumatische herinnering

Een geavanceerde techniek, die van directe confrontatie (flooding) wordt gebruikt bij oorlogsveteranen. 

Hier ga ik daar niet verder op in wat deze techniek behelst. 

Werkzaam is deze techniek vooral als het gaat om het verminderen van de dwangmatige symptomen en de hyper-activering. 

Er treed ook een verbetering op in concentratie, minder angst- gevoelens en rustigere slaap. 

Deze intensieve therapeutische techniek heeft beperkingen. 

De uit vervlakking voortvloeiende symptomen, zoals verdoofdheid en sociale afzondering veranderen niet en ook huwelijksproblemen, sociale problemen en problemen op het werk verbeteren lang niet altijd.

 Bij overlevenden van langdurig, herhaaldelijk misbruik is het samenstellen van het traumatische verhaal meestal zeer complex. Duidelijke afbakening van de gebeurtenissen is vaak onmogelijk. Daarnaast zijn er vaak ‘gaten’ in de herinnering van de overlevenden. Het wordt echter pas werkelijk moeilijk als men oog in oog komt te staan met de gruwelen en deze ervaringen moet gaan integreren in een volledig uitgewerkt levensverhaal. Ik vergelijk het met een legpuzzel. Er zit immers geen klok en kalenderdatum bij de herinneringen die naar boven komen. Eerst moest ik dus voldoende herinneringen hebben om ze vervolgens op de juiste (meest voor de hand liggende) volgorde te leggen. Dus eerst het verzamelen van alle puzzelstukjes en vervolgens ermee aan het schuiven gaan.

Er zijn vele wegen die naar Rome leiden

 Hypnose is een techniek die ook wel eens wordt toegepast. In mijn geval was ik daar geen voorstander van, maar iedereen moet daar zijn/haar eigen afweging in maken. Ook andere technieken om de traumatische ervaringen/herinneringen bloot te leggen wekken bij mij uiterste voorzichtigheid. Een gevaar bestaat dat de patiënt om maar een antwoord te kunnen geven dingen gaat verzinnen, omdat hij/zij denkt dat de hulpverlener dat wil horen. 

 Ernstiger nog vind ik, persoonlijk, dat er geen recht wordt gedaan aan de integriteit en het helende vermogen van de mens. Ik vind het een beetje in strijd met wat door het hele boek van Judith heen klinkt; dat de regie bij de patiënt moet liggen, hij/zij de macht terug moet nemen/krijgen en zij een grote zeggenschap dient te hebben in haar eigen herstel proces, zeker ook als het gaat om het tempo. Hoe graag ook de overlevende iets aan het posttrauma wil doen, vind ik dat deze technieken op een geforceerde wijze omgaan met de patiënt en de patiënt daarmee geen recht doen. (zie ook Traumaversterking)

 Ik heb het als belangrijk onderdeel van mijn verwerkingsproces gezien om het op een natuurlijke manier (vanzelf) naar boven te laten komen.

Daarmee leerde ik beter op mijzelf te vertrouwen, 

kreeg ik begrip voor mijn symptomen en nam ik mijn lichamelijke en geestelijke gezondheid eindelijk serieus. 

Het wachten op dat mijn geest rijp was, 

om deze herinneringen ook daadwerkelijk aan te kunnen, heeft daarin een grote rol gespeeld. 

Daarnaast was er bij mij geen enkel vertrouwen in de hulpverlening en zou ik mij nooit laten hypnotiseren.

 De meest eenvoudige, alledaagse techniek van voortborduren op de herinneringen die al naar boven zijn gekomen, zorgen er meestal voor dat nieuwe spontaan naar boven komen. Deze methode heeft verreweg mijn voorkeur. Belangrijk is natuurlijk dat iedere overlevenden zich goed voelt bij de techniek die hij/zij kiest. Beseft dat er vele manieren zijn.

Zo is er dus de flooding, de getuigenissen, de hypnose en de spontane techniek, zoals ik het voor het gemak maar even noem. Elke methode, indien goed toegepast, is doeltreffend, maar dient ingebed in de totale behandeling. Wederom wil ik wel weer vermelden dat Judith geen enkele keer een andere mogelijkheid oppert dan die van professionele hulpverlening, terwijl vele daar volgens mij, toch tegen allerlei beperkingen aan lopen, vandaar dat ik hier nog maar eens onderschrijf de mogelijkheid van zelfhulp, zelfhulpgroepen en al bestaande relatie's. Lotgenoten kunnen in bepaalde fases ook een belangrijke rol vervullen.