Deel 7

Verlies van verbondenheid

 Het effect van steun uit de sociale omgeving. Citaat; Een meelevende reactie van anderen kan de schok van de gebeurtenis verzachten, terwijl een vijandige of negatieve reactie nog meer schade kan aanrichten en het traumatische syndroom verergeren.

 Een normaal logische redenering. Iedereen begrijpt dat als je door een ongeval je been breekt en je wordt niet behandeld, je been met misvormingen zal herstellen. Bij wreedheden zoals mishandeling, verwaarlozing en misbruik zijn er echter maar weinig uiterlijke kenmerken. Daarnaast is een onderdeel van het trauma dat het is ontstaan door menselijke gruweldaden, waardoor het vertrouwen van het slachtoffer ernstig is aangetast. Je zou het spalken van het been kunnen vergelijken met het herstellen van vertrouwen. Vervolgens is verschaffen van veiligheid en bescherming van het grootste belang.

Een kind dat doodsbang is, hunkert naar de simpele aanwezigheid van een meelevende persoon. 

Omdat het trauma wordt beleefd in volkomen eenzaamheid en isolement, weet het slachtoffer hoe broos alle menselijke verbondenheid is in een situatie van gevaar. 

In mijn persoonlijke geschiedenis heb ik dit constant ervaren.

 Doordat je uit huis bent komt de verantwoordelijkheid voor mijn welzijn bij andere, professionele mensen te liggen. 

Deze echter oefenen alleen hun beroep uit en mogen zich niet werkelijk betrokken voelen. 

Soms ontstaan er conflicten omdat groepsleiding zich niet aan de regels van het instituut houdt, terwijl het voor het kind wel de beste benadering is.

 Ik trof een erg aardige groepsleidster in een observatietehuis. Zij had, in mijn ogen, een warme, moederlijke uitstraling. (ik was toen 13 jaar). De leidster zelf had geen enkel probleem met mijn aanhankelijke gedrag. Ik luisterde goed naar haar, zij was de enige die met mij overweg kon. Dit werd door het tehuis als een complicerende factor gezien. De leidster moest meer afstand van mij nemen. Mocht mij geen welterusten komen wensen en even een praatje maken als ik in bed lag. Het aangaan van normale, emotionele banden blijkt ongewenst. Toen de leidster op vakantie ging was er niets meer dat mij nog enige soelaas bracht en in depressieve toestand ben ik afgevoerd naar een jeugdpsychiatrie.

 In vele dossiers over kinderen die met jeugdzorg en/of pleegzorg te maken krijgen zie je hoe dit in praktische zin uitwerkt. Zo is de regel dat jonge kinderen vaak niet terug worden geplaatst naar een tehuis waar zij het naar hun zin hadden. De verklaring die beroepsmatig wordt gegeven is; dat het niet in het belang van het kind is dat het zich te zeer gaat hechten. Hoe barbaars moet het voor een kind zijn om zich niet te mogen hechten, wat een normale behoefte is en bijdraagt aan een evenwichtige ontwikkeling. Dit betekent dat er nooit een vertrouwensband kan worden opgebouwd.

 Bij soldaten in oorlogstijd wordt het gevoel van veiligheid ontleend aan kleine gevechtseenheden. Door dicht op elkaar te leven en van elkaar afhankelijk te zijn, voelen zij zich beschermt tegen het permanent aanwezige gevaar of dreiging daarvan. De angst om van elkaar te worden gescheiden wordt groter dan de angst voor de dood. In die eerste periode kun je het ergste voorkomen door te zorgen voor een omgeving die de betreffende persoon aanmoedigt en steunt.

Eenmaal thuis heeft een soldaat meestal geen problemen op het vlak van veiligheid en bescherming.

 Hij komt immers weer in zijn oude, vertrouwde omgeving, met zijn ouders of zijn eigen gezin.

Bij seksueel misbruik en geweld binnen het gezin blijft de onveiligheid van het slachtoffer bestaan na een aanval. 

In de meeste gevallen van verkrachting is de dader bekend bij het slachtoffer. (eigen man, collega, kennis, huisvriend). 

Bovendien heeft de verkrachter vaak een hogere status in de gemeenschap waarvan ook het slachtoffer deel uitmaakt. 

Slachtoffer kan niet automatisch rekenen op hulp van haar directe omgeving. 

Regelmatig komt het voor dat de dader meer steun ondervindt dan het slachtoffer. 

In een zo'n gemeenschap is het slachtoffer degene die gemeden wordt. 

Zelf doen ze  hieraan mee omdat zij de dader niet meer telkens onder ogen willen komen.

 Hiervan heb ik een persoonlijk voorbeeld. Op mijn veertiende jaar werd ik verkracht door mijn zwager. Samen met een zus heb ik onderzoek laten doen door een arts en heb vervolgens met mijn moeder aangifte gedaan bij de politie. De zus met wie deze verkrachter getrouwd was, maakte mij uit voor leugenaar. De rest van mijn familie geloofde mij wel of wilde geen partij kiezen. Mensen uit de directe omgeving raden mijn moeder en mij af om het tot een proces te laten komen. Het zou, opnieuw, traumatisch voor mij zijn. De kans op veroordeling klein omdat er geen getuige waren. (terwijl er wel sperma was aangetroffen). Ik stond met lege handen want op die leeftijd kun je zelf geen proces beginnen.

 Enkele maanden later kwamen er de welbekende verjaardagen aan. Ik woonde in die tijd thuis bij mijn moeder. Zij gaf mij te kennen dat alle familie welkom was in haar huis. Dit was voor mij onaanvaardbaar. Haar reactie was dat ik haar voor de keuze stelde. Zij kon niet kiezen, zei ze mij, tussen mijn zus en mij. Ik reageerde dat ze dat wel deed als zij mijn verkrachter uitnodigt op een verjaardag. Ofschoon ze wel geloofde dat ik door hem verkracht was, moest ik het toch maar accepteren dat ik hem bij feestelijkheden tegen zou komen. Ik voelde mij genoodzaakt om mijzelf hiertegen te beschermen. Ik heb mijzelf in veiligheid gebracht door naar vrienden in Nijmegen te gaan. Mijn zus en zwager bleven welkom in mijn ouderlijk huis, maar ik heb er zelf voor gezorgd hem nooit meer te zien. Inmiddels is hij overleden.