Deel 9

Gevangenschap

 Een afzonderlijke traumatische gebeurtenis kan overal gebeuren, maar herhaaldelijk misbruik echter, doet zich alleen voor in gevangenschap. Normaal gesproken vlucht je en overkomt het je geen tweede keer. Zulke omstandigheden zijn er in gevangenissen, concentratiekampen, maar bestaan ook in religieuze sekten, bordelen en andere instellingen, ook in gezinnen. Deze laatste onttrekken zich vaak aan het oog.

De binnen en de buitenkant

 Gevangenschap wil dus ook zeggen dat je geen andere plek hebt om naar toe te gaan, dat je onder ouderlijk gezag staat. Er hoeven niet altijd letterlijk tralies voor de ramen te zitten om toch opgesloten te zitten. De obstakels die vluchten onmogelijk maken zijn vak onzichtbaar, doch uitermate effectief. Zoals economische, sociale, psychische, juridische onderworpenheid of fysiek geweld.

 Door het langduriger contact tussen dader en slachtoffer ontstaat een speciale band, een relatie van dwang. Goed te vergelijken met gijzelaars en hun gijzelnemers. Een combinatie van geweld, intimidatie en/of overreding. De dader, autoritair, gesloten, soms lijdend aan grootheidswaan of zelfs aan paranoia, is uiterst gevoelig voor macht en sociale normen. Hij komt maar zelden met justitie in aanraking. Zoekt vaak juist situaties op waarin zijn tirannieke gedrag wordt getolereerd of door de vingers gezien. Zijn gedrag vormt een uitstekende dekmantel, want haast niemand gelooft dat uitzonderlijke misdaden begaan kunnen worden door mensen die er zo conventioneel uitzien.

 Dit levert een groot probleem op voor slachtoffers die naar buiten willen komen en willen vertellen wat de dader hen heeft aangedaan. Vaak zie je dat er machtsongelijkheid heerst (leraar-leerling). Daarnaast bekleden vele daders een goede positie in de maatschappij. Zo heeft de kerk heel lang zijn gelederen kunnen sluiten en daders het hand boven het hoofd kunnen houden. Niemand immers gelooft het slachtoffer, zij hebben het per slot over “vrome paters”. Naast dat de dader dus een gevangenis creëert, is er ook het ongeloof van de wereld daarom heen, die het slachtoffers soms onmogelijk maken om te vluchten of om gerechtigheid te vinden.

 Het verlangen naar totale controle over mensen is de gemeenschappelijke noemer van alle vormen van tirannie. Slavenhouders eisen dankbaarheid van hun slaven. Religieuze sekten willen rituele offers en onderwerping aan de goddelijke leider. Totale controle is de machtsdynamiek die de spil vormt van pornografie. Erotische aantrekkingskracht van deze fantasie op miljoenen zogenaamd normale mannen heeft een immense industrie doen opbloeien, waarin vrouwen en kinderen worden misbruikt, niet in fantasie, maar in werkelijkheid!

Overheersing van de psyche

 De methode van de ene om de andere onder de duim te houden zijn opvallend consistent. Verhalen van gijzelaars, politieke gevangen, overlevende van concentratiekampen. Hierover is al een rapport van Amnesty International in 1975 verschenen. Dwangmethoden worden daadwerkelijk van de ene politie-eenheid of terroristische groepering aan de ander doorgegeven. Dezelfde technieken worden toegepast om vrouwen onder het juk te brengen, in de prostitutie, pornografie en wordt ook gebruikt in de modernere mensenhandel. Zelfs in de huiselijke sfeer, waar de dader geen deel uitmaakt van een organisatie, schijnen daders steeds opnieuw dezelfde technieken uit te vinden en toe te passen.

Gestructureerde chaos

 Murw maken, heet één van die methoden. Alle technieken zijn gebaseerd op het systematisch en bij herhaling toebrengen van psychisch letsel. Manieren om mensen machteloos te maken en te isoleren. Ze zijn bedoelt om angst en hulpeloosheid teweeg te brengen en het zelfgevoel van de slachtoffers te vernietigen. Het wil dus niet zeggen dat er altijd evenveel geweld aan te pas hoeft te komen. Vaak gebruiken daders juist maar heel af en toe geweld. Dreigementen blijken zeker net zo effectief als daadwerkelijk geweld. Angst wordt ook versterkt door onvoorspelbare uitbarstingen van geweld, en de willekeur wanneer dat wordt toegepast. Vandaar de titel hierboven. 

Ik noem dat zo, gezien mijn eigen verleden, 

waarbij ik het dan heb over een instelling waar ik gezeten heb, 

toen ik 13 jaar was. 

Veel van wat als psychiatrische behandeling staat vermeld, 

is een vorm van conditioneren.

Dit volgende voorbeeld toont al aan dat men geen enkel bezwaar ziet in het testen van een baby.

 Hierbij is toch wel duidelijk dat dit zo jonge kind nooit toestemming heeft gegeven voor een dergelijk experiment.

Men komt dat vaker tegen in de psychiatrie, onderzoeken waarbij men zeker weet dat er nooit aan de proefpersonen is gedacht. 

Soms wordt hier binnen hun vakgebied openlijk over gepubliceerd.

Zo heb ik ervaren in de jeugdpsychiatrie dat kinderen werd aangeleerd om ongepast seksueel gedrag te vertonen.

Het ging hierbij vaak om kinderen die al te maken hadden gehad met seksueel misbruik. 

Hiervan kon dan door daders eenvoudig methodieken worden toegepast die deze meisjes tot volledige seksuele overgave konden krijgen en zelfs konden worden uitgeleend aan anderen. Zonder dat zo’n meisje tegenstribbelde.

 Klassiek conditioneren als manier om mensen iets te leren is vind men vooral terug in de psychiatrie en het experiment van John Watson. Beide zullen in het volgende stuk worden behandeld. (komt niet uit het boek van Trauma en herstel, doch van het internet)

Het little Albert Experiment (video)

 Het little Albert experiment uit 1920 werd opgezet door John Watson om te testen of het mogelijk kinderen te conditioneren angstig te reageren op dingen waar ze normaal niet angstig op reageren. Voor het experiment begon testte Watson of de 9 maanden oude baby Albert bang werd wanneer er verschillende voorwerpen bij hem werden gezet, dit was zoals Watson verwachtte niet het geval. Vervolgens begonnen Watson met het maken van luide, schrik-opwekkende geluiden wanneer een witte rat bij Albert werd gezet. Na enkele weken, waarbij dit procedé ook met andere voorwerpen werd herhaald, hoefde Watson maar een van die voorwerpen bij Albert neer te zetten om een schrikreactie op te wekken. (Na het experiment had Watson geen tijd meer om de schrikreactie bij Albert weg te conditioneren en er zijn ook geen vervolgstudies naar Albert gedaan het is dus niet bekend hoe Albert de rest van zijn leven op de voorwerpen reageerde.)

Klassieke Conditionering in de Psychiatrie

 In de Psychiatrie wordt een vorm van klassieke conditionering toegepast op twee manieren, enerzijds in de zogenaamde aversie therapie, anderzijds om angsten onder controle te krijgen. Er zijn meer toepassingen, maar die worden tegenwoordig meestal onethisch gevonden. Omdat in aversie therapie de klassieke conditionering het best naar voren komt, leggen we deze kort verder uit. In de aversie therapie wordt de patiënt bij een stimulus( NS) in verband gebracht met een oncomfortabele ervaring( US). De stimulus staat in direct verband met ongewenst gedrag. Het doel van de therapie is het stoppen van het ongewenste gedrag( CR). Deze vorm van therapie is in de loop der tijd gebruikt voor het afleren van gedrag lopend van nagelbijten tot drugs-, alcohol- en seksverslaving.

Er zijn verschillende vormen van therapie. Je kunt behandelen met medicatie, beloning of straf. Dit is blijkbaar niet onethisch, want is van 2012. Een vorm die nog steeds wordt toegepast, om te weten wat het is een paar aangrijpende video's. Ik heb zo kort mogelijke uitgezocht. 

  

    Electro convulsie therapie (ECT)

• Voor het uitwissen van het nare herinneringen.
• Wegens depressie (het heeft niet geholpen, maar ach...)
• Zo laten ze het in Nederland zien. 

Stel je toch voor dat je gehandicapt bent of minderjarig....

Vond het wel tijd voor een rustgevend plaatje, na die ellende. 

Skinner (video) doet het met proefdieren, maar het wordt toegepast, vervolgens in allerhande situaties. (door ouders, maar ook binnen instellingen en evenzo in het bedrijfsleven)

 Dat deze methoden niet alleen binnen de psychiatrie en de psychologie worden toegepast, mag duidelijk zijn aan de hand van het volgende voorbeeld. Maar ook binnen een gezin spelen deze aspecten een rol. Bij de opvoeding van kinderen en in relaties. Niet iedereen gebruikt het om er misbruik van te maken, natuurlijk, maar het zijn wel dezelfde wetmatigheden die worden toegepast door daders en waarin ook slachtoffers verstrikt raken.

Klassieke Conditionering in de Klas

 Klassiek Conditioneren wordt in de klas, over het algemeen gebruikt om de emotie van leerlingen te beïnvloeden, door wenselijk gedrag (luisteren naar de leraar, huiswerk maken e.d.) in verband te brengen met een positief gevoel.
Op school kan de klassieke conditionering, net als in de psychiatrie, ook gebruikt worden om leerlingen over bepaalde angsten heen te zetten. Het gaat in dit geval dan met name om faalangst of angst iets voor de klas te presenteren.
Een concreet voorbeeld van in de les toegepaste klassieke conditionering is wanneer een leraar het licht in een lokaal uitzet met als doel de leerlingen stil te krijgen. Dit gebeurt dan omdat de leraar het uitzetten van het licht in verband heeft gebracht met een situatie waarbij stilte noodzakelijk is, bijvoorbeeld wanneer er videobeelden in de klas worden getoond.

Terug naar het boek
 

 Psychische overheersing is erg breed, daarom wordt daar in het boek veel aandacht aan besteed. Geweld is een universele terreurmethode, die geen toelichting nodig heeft, maar als het slachtoffer permanent in angst zit is het vaak niet nodig vaak geweld te gebruiken. Letterlijk geweld kost veel energie en sommige daders denken dat ze minder erge misdrijven plegen als er weinig of geen geweld aan te pas komt. Ook in onderzoeken, zoals de Commissie Samson, kom je in de vragenlijst nog steeds tegen. Of er geweld is gebruikt? Deze vraag terwijl er al is vastgesteld dat het slachtoffer misbruikt is. Nog steeds heerst dus de opvatting dat aanranding, verkrachting, geestelijke mishandeling geen geweld zouden zijn. Wat het dus wel is.

Angst

 Door terreurtechnieken van het zaaien van angst, de willekeur wanneer er geweld wordt gebruikt, en dreigementen, zorgen ervoor dat het slachtoffer gaat geloven dat de dader almachtig is. Zeker als daarbij ook nog het gevangen houden bij kan worden opgeteld en de vaak scheve machtsverhoudingen. Dader brengt hiermee niet alleen angst teweeg, maar ook dankbaarheid van het slachtoffer omdat de dader haar bijvoorbeeld in leven laat.

Overlevenden van huiselijke of politieke gevangenschap, 

beschrijven vaak gelegenheden, waarbij ze ervan 

overtuigd waren dat ze gedood zouden worden, 

om dan op het laatste moment te worden gespaard.

Na diverse malen uitstel van executie te hebben gekregen, 

gaat het slachtoffer, paradoxaal genoeg, 

de dader vaak zien als haar/zijn redder.

(daders maken ook daar gretig gebruik van)

Je eigen zelf verliezen

 Het vernietigen van de autonomie van het slachtoffer gebeurt door nauwlettend toezicht en controle over het lichaam en lichaamsfuncties van het slachtoffer. De dader bepaalt wanneer het slachtoffer eet, drinkt, slaapt. Welke kleren er gedragen worden en ga zo maar door. Deze aantasting is vernederend en demoraliserend. In sekten worden leden vaak onderworpen aan strikte regulering van eten en kleding en uitputtend ondervraagd wanneer ze van de regels afwijken. 

 Bij huiselijk en seksueel geweld maken slachtoffers veelvuldig melding van lange perioden waarin de slaap hun werd ontzegd, ze door een jaloerse partner werden ondervraagd en er nauwlettend toezicht was. Is de dader eenmaal geslaagd om permanente lichamelijke controle over het slachtoffer te krijgen, dan wordt hij niet alleen een bron van angst en vernedering en pijn, maar ook van vertroosting. (de hoop op een maaltijd, een bad, een vriendelijk woord).

Onderscheid tussen verschillende slachtoffers (gevangenen)
 

 Politieke gevangen die bekend zijn met dwangmethoden, besteden speciale aandacht aan het handhaven van hun gevoel van autonomie. Een vorm van verzet is het weigeren van onbenullige eisen of beloningen. Ik heb zelf mij totaal onthecht van alle materiële en immateriële zaken om zodoende niet van streek meer te hoeven raken als ze mij iets afnamen. Het ging om kleine dingen, spulletjes, maar ook brieven en contact met vrienden en familie buiten de instelling. Hongerstaking is een ultieme uitdrukkingsvorm van dit verzet.

 Zolang het slachtoffer nog contact heeft met andere mensen, blijft de macht van een dader meestal beperkt. Daarom proberen daders universeel het slachtoffer te isoleren van andere bronnen van informatie, materiële hulp of emotionele steun. Ook de innerlijke beelden van het slachtoffer (de verbondenheid met anderen) moet worden vernietigd. Een voorbeeld daarvan is dat een mishandelde vrouw gedwongen werd de familiefoto’s te verbranden en ook alle brieven die zij bewaard had. In een huwelijk gaan die dingen vaak langzaam en sluipend.

 Gewetensgevangenen, begrijpen over het algemeen dat isolement een gevaar is dat tot elke prijs moet worden vermeden, dat er geen kleine concessies zijn als het gaat om contact met de buitenwereld. Zij zijn zich er terdege van bewust dat het gevaarlijk is normale menselijke betrekkingen aan te gaan met hun bewakers. Van alle gevangenen is deze groep het beste bestand tegen de fnuikende psychische gevolgen van gevangenschap.

Zij moeten al hun krachten aanwenden om te voorkomen dat ze emotioneel afhankelijk worden van hun bewakers (daders), 

dus ligt het voor de hand dat er bij mensen, die het moeten stellen zonder dit politiek bewustzijn, motivatie en besef waar ze aan beginnen en steun van medestanders, doorgaans een zekere mate van afhankelijkheid met de dader ontstaat. Banden tussen gijzelaars en hun bewakers zijn meer regel dan uitzondering. 

De emotionele band tussen een vrouw en de man die haar mishandelt is vergelijkbaar,

 maar kent ook enkele unieke aspecten. 

Een gijzelaar belandt plotseling in een dergelijke situatie en weet niets van de gijzelnemer, terwijl het bij mishandeling in huiselijke sfeer geleidelijk aan gaat. 

Zo wordt de bezitsdrang van de dader door het slachtoffer in eerste instantie als teken van hartstochtelijke liefde geïnterpreteerd.